KHI NÀO THÌ NÊN CHUYỂN HÌNH THÀNH ĐEN TRẮNG VÀ MỘT SỐ NGỘ NHẬN VỀ ẢNH ĐEN TRẮNG
(Về đề tài này, thuộc nhiều về gu của mỗi người nên đây là tips chia sẻ có tính chất cá nhân và kinh nghiệm bản thân nhiều hơn nhé, là một số chia sẻ cơ bản và dễ hiểu thôi)
Hình Đen trắng (BW), là ảnh mà hay được coi là “nghệ thuật”, “cổ kính”, “có chiều sâu” hơn ảnh màu. Hình gì cứ đổi sang BW là tự nhiên mọi người gật gù: “Uh có vẻ “nghệ thuật” hơn hẳn nhỉ?”
Nhưng mà nghệ thuật thế nào và vì sao thì nhiều người không giải thích được, kể cả người chụp. Thế nên chỉ vì cái lý do, cứ chuyển BW thì nó nghệ thuật hơn nên rất nhiều người chụp đã mắc phải bệnh “Đen trắng”, tức là cái gì cũng thành đen trắng, cái gì cũng chuyển đen trắng, không cần biết lý do gì ngoài lý do: nó “nghệ thuật” và “chiều sâu” hơn.
Cái “bí ẩn” của việc vì sao khi nhìn BW nó khiến người ta có cảm xúc hơn, là vì thứ nhất, lý do cơ bản nhất, nó…lạ hơn ảnh màu. Thứ nhì, nó nằm ở những độ tương phản trong những mảng sáng tối của hai gam duy nhất là Đen và Trắng (khác hẳn với ảnh màu với hàng trăm nghìn gam màu), những độ tương phản này chính là điều tạo ra cảm xúc.
Nhưng không phải ảnh gì cũng là để chuyển đen trắng. Mỗi tấm ảnh khi chuyển đen trắng đều có lý của nó, điều này khó có thể diễn giải bằng lý luận nào cụ thể, nhưng nó phụ thuộc rất lớn vào gu cảm nhận hình ảnh và cảm xúc của chính bạn. Như trên có nói, một bức ảnh BW đẹp và nhiều cảm xúc nằm chính ở độ tương phản sáng tối của đen và trắng.
Ảnh BW thực ra chính là việc thu gọn lại cảm nhận của bức ảnh theo mức tối giản, tức là cảm xúc sẽ tập trung vào điểm nhấn rõ rệt của bức ảnh, có khi chỉ cần một điểm thôi, cũng là nơi sự tương phản sáng tối giữa đen và trắng tạo ra cảm xúc mạnh mẽ nhất hoặc mang một câu chuyện. Vậy nên, những bức hình có nội dung không rườm rà, đơn giản và có độ tương phản ánh sáng tốt sẽ phù hợp với đen trắng nhiều hơn. Ngược lại, những hình ảnh rườm rà, rất nhiều màu sắc và nội dung, ánh sáng đều, không nên là hình đen trắng.
Lấy một ví dụ.
Nếu bạn thấy một đứa trẻ con chạy trên phố với một chùm bóng bay rực rỡ trên tay, xung quanh cũng đông người qua lại hoặc nhiều đứa trẻ con khác, bức ảnh này nhất định phải để màu. VÌ sao? Vì chùm bóng bay nhiều màu thể hiện sự vui tươi, rực rỡ, đứa trẻ con và những người xung quanh thể hiện một không gian nhộn nhịp, vui vẻ. Nếu bạn chuyển BW, bỗng nhiên tất cả trở thành chung một gam chung chung tẻ nhạt, những quả bóng cũng một màu, mọi đứa trẻ con đều giống nhau, không thể cảm nhận được không khí và điểm nhấn của bức hình.
Nhưng nếu cũng bối cảnh đó, đứa trẻ được chụp gần lại, hoặc trên tay nó chỉ có một quả bóng, đặc biệt nếu bạn căn được một mình nó có riêng một khoảng sáng khác biệt với xung quanh (ví dụ mình mặt nó sáng rực lên hoặc nó đang đứng ngược sáng), hình ảnh đã được đơn giản hơn, lúc này chuyển BW sẽ hợp lý hơn rất nhiều. Bởi vì subject chính (là đứa bé và ánh sáng riêng của nó, sẽ tạo ra được điểm nhấn tương phản đen và trắng rõ rệt trong bức hình).
Hình càng phức tạp, càng nhiều chi tiết và không có điểm nhấn về ánh sáng, thì càng không nên chuyển đen trắng.
Một kiểu chụp đen trắng phổ biến là chuyển những hình ảnh có nội dung buồn thành đen trắng. Sự đen trắng hay mang lại cảm giác u tối, nhếch nhác, thậm chí bẩn thỉu, chậm chạp. Chúng khiến người xem thấy buồn bã (gloomy) trong lòng. Nhưng mà nhiều người quá lạm dụng phong cách này, đặc biệt là những hình ảnh không có nhiều độ tương phản sáng tốt và nội dung rườm rà, dẫn tới cảm giác mệt mỏi, nhàm chán, chứ không phải buồn hay cảm thông. Nên tránh lạm dụng!
Có một kiểu đen trắng nữa, như là tấm đen trắng của tớ chia sẻ ở đây, đó là gam màu từ đầu, cho dù là màu, đã tạo ra cảm giác đen trắng, điều này là bạn tự cảm nhận thôi. Ví dụ cô gái Iran này mặc một bộ đồ đen, những giọt nước đang bắn ra từ thác nước màu trắng, đó đã là hai điểm nhấn của bức ảnh và đều mang hai màu đen trắng tự nhiên trong chính ảnh màu rồi. Với hai điểm nhấn chính đã là đen và trắng tự nhiên, thì bạn nên chuyển hẳn sang BW, để làm bật chúng rõ hơn nữa. Khi tất cả là BW: đen trắng, thì hai điểm chính sẽ tự khắc bật rõ rệt lên, cảm xúc được đơn giản lại để nhấn vào hai điểm chính một cách cụ thể.
Đó là tư duy và kinh nghiệm của việc chuyển ảnh đen trắng, nhưng chuyển một bức BW thế nào để gây cảm xúc thì lại là điều cực kỳ khó và hoàn toàn chỉ có thể theo cảm nhận của bạn. Bạn đừng nghĩ BW nghĩa là cứ dùng một cái filter chuyển hết màu sang đen và trắng. Không phải vậy nhé, BWs có một nghìn kiểu BWs khác nhau, đen và trắng đậm nhạt khác nhau, tương phản khác nhau. Giữa đen và trắng còn là những khoảng xám trung gian. Độ xám trung gian phải đủ mượt để sự chuyển giao đen trắng đủ đậm mới tạo ra một bức ảnh có nhiều cảm xúc nhất, “nghệ thuật” nhất trong các versions BW một bức ảnh có thể chuyển màu.
Bạn phải biết điểm nào trong hình nên làm sáng hơn, điểm nào làm tối hơn, nhấn tương phản vào đâu, cái gì nên làm bật ra và cái gì nên dìm đi. Bạn hoàn toàn có thể tạo ra một tấm hình BW rất bình thường đều màu chả có cảm xúc gì đặc biệt, nhưng bạn hoàn toàn có thể cũng chính tấm hình đó, tạo độ sáng tối, nhấn nhá, một cảm giác như xưa cũ, ấm áp, bình yên hay nhiều nỗi buồn, sự hoài niệm.
Ở đây không nói tới việc chuyển BW vì lý do là…chụp đêm, màu bị ố nhé! Cái này phổ biến lắm ahihi.
Tớ gặp rất nhiều người mê BW, chụp cái gì cũng BW, không cần biết lý do là gì, đôi lúc thành hài hước ra, một số thì luôn nghĩ rằng như vậy là thể hiện mình có chiều sâu, có nghệ thuật, góp ý cũng không nghe. Thôi thì…không sao cả =)). Ảnh bạn bạn cứ tự do thôi, thỉnh thoảng thấy tiếc cho bức hình thôi, nhưng cái cảm giác này nó cũng nhói ra phết đấy =)).
Tớ ít ảnh BW, nhưng thực ra tớ tự nhận mình là một người rất tốt về chuyển màu đen trắng và cảm nhận đen trắng, chính vì thế nên mới không lạm dụng làm BW nhiều! Và cũng là vì thích gu tươi sáng nữa!
Khi nào có hứng, mình sẽ mở lớp nhiếp ảnh, hay nói về cách xem phim ảnh. Chắc là sẽ thú vị.
(Về đề tài này, thuộc nhiều về gu của mỗi người nên đây là tips chia sẻ có tính chất cá nhân và kinh nghiệm bản thân nhiều hơn nhé, là một số chia sẻ cơ bản và dễ hiểu thôi)
Hình Đen trắng (BW), là ảnh mà hay được coi là “nghệ thuật”, “cổ kính”, “có chiều sâu” hơn ảnh màu. Hình gì cứ đổi sang BW là tự nhiên mọi người gật gù: “Uh có vẻ “nghệ thuật” hơn hẳn nhỉ?”
Nhưng mà nghệ thuật thế nào và vì sao thì nhiều người không giải thích được, kể cả người chụp. Thế nên chỉ vì cái lý do, cứ chuyển BW thì nó nghệ thuật hơn nên rất nhiều người chụp đã mắc phải bệnh “Đen trắng”, tức là cái gì cũng thành đen trắng, cái gì cũng chuyển đen trắng, không cần biết lý do gì ngoài lý do: nó “nghệ thuật” và “chiều sâu” hơn.
Cái “bí ẩn” của việc vì sao khi nhìn BW nó khiến người ta có cảm xúc hơn, là vì thứ nhất, lý do cơ bản nhất, nó…lạ hơn ảnh màu. Thứ nhì, nó nằm ở những độ tương phản trong những mảng sáng tối của hai gam duy nhất là Đen và Trắng (khác hẳn với ảnh màu với hàng trăm nghìn gam màu), những độ tương phản này chính là điều tạo ra cảm xúc.
Nhưng không phải ảnh gì cũng là để chuyển đen trắng. Mỗi tấm ảnh khi chuyển đen trắng đều có lý của nó, điều này khó có thể diễn giải bằng lý luận nào cụ thể, nhưng nó phụ thuộc rất lớn vào gu cảm nhận hình ảnh và cảm xúc của chính bạn. Như trên có nói, một bức ảnh BW đẹp và nhiều cảm xúc nằm chính ở độ tương phản sáng tối của đen và trắng.
Ảnh BW thực ra chính là việc thu gọn lại cảm nhận của bức ảnh theo mức tối giản, tức là cảm xúc sẽ tập trung vào điểm nhấn rõ rệt của bức ảnh, có khi chỉ cần một điểm thôi, cũng là nơi sự tương phản sáng tối giữa đen và trắng tạo ra cảm xúc mạnh mẽ nhất hoặc mang một câu chuyện. Vậy nên, những bức hình có nội dung không rườm rà, đơn giản và có độ tương phản ánh sáng tốt sẽ phù hợp với đen trắng nhiều hơn. Ngược lại, những hình ảnh rườm rà, rất nhiều màu sắc và nội dung, ánh sáng đều, không nên là hình đen trắng.
Lấy một ví dụ.
Nếu bạn thấy một đứa trẻ con chạy trên phố với một chùm bóng bay rực rỡ trên tay, xung quanh cũng đông người qua lại hoặc nhiều đứa trẻ con khác, bức ảnh này nhất định phải để màu. VÌ sao? Vì chùm bóng bay nhiều màu thể hiện sự vui tươi, rực rỡ, đứa trẻ con và những người xung quanh thể hiện một không gian nhộn nhịp, vui vẻ. Nếu bạn chuyển BW, bỗng nhiên tất cả trở thành chung một gam chung chung tẻ nhạt, những quả bóng cũng một màu, mọi đứa trẻ con đều giống nhau, không thể cảm nhận được không khí và điểm nhấn của bức hình.
Nhưng nếu cũng bối cảnh đó, đứa trẻ được chụp gần lại, hoặc trên tay nó chỉ có một quả bóng, đặc biệt nếu bạn căn được một mình nó có riêng một khoảng sáng khác biệt với xung quanh (ví dụ mình mặt nó sáng rực lên hoặc nó đang đứng ngược sáng), hình ảnh đã được đơn giản hơn, lúc này chuyển BW sẽ hợp lý hơn rất nhiều. Bởi vì subject chính (là đứa bé và ánh sáng riêng của nó, sẽ tạo ra được điểm nhấn tương phản đen và trắng rõ rệt trong bức hình).
Hình càng phức tạp, càng nhiều chi tiết và không có điểm nhấn về ánh sáng, thì càng không nên chuyển đen trắng.
Một kiểu chụp đen trắng phổ biến là chuyển những hình ảnh có nội dung buồn thành đen trắng. Sự đen trắng hay mang lại cảm giác u tối, nhếch nhác, thậm chí bẩn thỉu, chậm chạp. Chúng khiến người xem thấy buồn bã (gloomy) trong lòng. Nhưng mà nhiều người quá lạm dụng phong cách này, đặc biệt là những hình ảnh không có nhiều độ tương phản sáng tốt và nội dung rườm rà, dẫn tới cảm giác mệt mỏi, nhàm chán, chứ không phải buồn hay cảm thông. Nên tránh lạm dụng!
Có một kiểu đen trắng nữa, như là tấm đen trắng của tớ chia sẻ ở đây, đó là gam màu từ đầu, cho dù là màu, đã tạo ra cảm giác đen trắng, điều này là bạn tự cảm nhận thôi. Ví dụ cô gái Iran này mặc một bộ đồ đen, những giọt nước đang bắn ra từ thác nước màu trắng, đó đã là hai điểm nhấn của bức ảnh và đều mang hai màu đen trắng tự nhiên trong chính ảnh màu rồi. Với hai điểm nhấn chính đã là đen và trắng tự nhiên, thì bạn nên chuyển hẳn sang BW, để làm bật chúng rõ hơn nữa. Khi tất cả là BW: đen trắng, thì hai điểm chính sẽ tự khắc bật rõ rệt lên, cảm xúc được đơn giản lại để nhấn vào hai điểm chính một cách cụ thể.
Đó là tư duy và kinh nghiệm của việc chuyển ảnh đen trắng, nhưng chuyển một bức BW thế nào để gây cảm xúc thì lại là điều cực kỳ khó và hoàn toàn chỉ có thể theo cảm nhận của bạn. Bạn đừng nghĩ BW nghĩa là cứ dùng một cái filter chuyển hết màu sang đen và trắng. Không phải vậy nhé, BWs có một nghìn kiểu BWs khác nhau, đen và trắng đậm nhạt khác nhau, tương phản khác nhau. Giữa đen và trắng còn là những khoảng xám trung gian. Độ xám trung gian phải đủ mượt để sự chuyển giao đen trắng đủ đậm mới tạo ra một bức ảnh có nhiều cảm xúc nhất, “nghệ thuật” nhất trong các versions BW một bức ảnh có thể chuyển màu.
Bạn phải biết điểm nào trong hình nên làm sáng hơn, điểm nào làm tối hơn, nhấn tương phản vào đâu, cái gì nên làm bật ra và cái gì nên dìm đi. Bạn hoàn toàn có thể tạo ra một tấm hình BW rất bình thường đều màu chả có cảm xúc gì đặc biệt, nhưng bạn hoàn toàn có thể cũng chính tấm hình đó, tạo độ sáng tối, nhấn nhá, một cảm giác như xưa cũ, ấm áp, bình yên hay nhiều nỗi buồn, sự hoài niệm.
Ở đây không nói tới việc chuyển BW vì lý do là…chụp đêm, màu bị ố nhé! Cái này phổ biến lắm ahihi.
Tớ gặp rất nhiều người mê BW, chụp cái gì cũng BW, không cần biết lý do là gì, đôi lúc thành hài hước ra, một số thì luôn nghĩ rằng như vậy là thể hiện mình có chiều sâu, có nghệ thuật, góp ý cũng không nghe. Thôi thì…không sao cả =)). Ảnh bạn bạn cứ tự do thôi, thỉnh thoảng thấy tiếc cho bức hình thôi, nhưng cái cảm giác này nó cũng nhói ra phết đấy =)).
Tớ ít ảnh BW, nhưng thực ra tớ tự nhận mình là một người rất tốt về chuyển màu đen trắng và cảm nhận đen trắng, chính vì thế nên mới không lạm dụng làm BW nhiều! Và cũng là vì thích gu tươi sáng nữa!
Khi nào có hứng, mình sẽ mở lớp nhiếp ảnh, hay nói về cách xem phim ảnh. Chắc là sẽ thú vị.
Bài viết của bạn Hà Kin